Nàng có linh hồn cao ngạo bất khuất, tựa linh hồn thơ điên.’
—— ‘Lời thú tội của chiếc mặt nạ ’ ( Yukio Mishima)
***
“Đỡ nhiều rồi.” Cố Bội Du cười dịu dàng, hết nhìn Tô Nam lại liếc nhìn Trần Tri Ngộ.
Trần Tri Ngộ nắm tay Tô Nam kéo lại gần: “Đây là Tô Nam ạ.”
Cố Bội Du: “Tô Nam, chào con.”
Tô Nam: “Chào ngài…”
Trần Tri Ngộ khẽ huých cô một cái: “Gọi là dì.”
Tô Nam: “… Dì.”
Nửa phút sau, lúc đi theo Cố Bội Du đến chiếc bàn gỗ xem lọ hoa tác phẩm do bà cắm rồi, Tô Nam mới sực ý thức, không đúng, cảm thấy dường như gọi ‘dì’ đã sai vai vế.
Trần Tri Ngộ nhìn Tô Nam ở trước mặt Cố Bội Du ngoan ngoãn chẳng khác nào học sinh tiểu học, cong miệng cười, để hai người lại, còn mình đi lên lầu thay quần áo.
“Nghe Tri Ngộ nói, hiện giờ con đang học nghiên cứu sinh năm ba phải không?”
“Dạ, tháng sáu năm sau là tốt nghiệp ạ.”
Cố Bội Du cười nói: “Thời gian qua nhanh thật, tốt nghiệp… tựa như ngày nào Tri Ngộ tốt nghiệp nghiên cứu sinh chỉ vừa loáng cái chớp mắt, con có dự tính gì chưa?”
“Hiện tại con đang tìm việc…”
“Đến thành phố Sùng làm sao?”
“Dạ, vẫn chưa xác định ạ…”
“Con đừng căng thẳng gò bó,” Cố Bội Du mỉm cười nhìn cô: “Thật sự rất lâu rồi dì không được trò chuyện với những người trẻ bọn con, Tri Ngộ bây giờ và ba hắn giống nhau như đúc, nói chuyện già cỗi chẳng khác gì ông cụ non.”
Tô Nam nghĩ, ‘Chưa từng thấy qua ông cụ non nào mặt người dạ thú như vậy.’
Cố Bội Du: “Hôm nay, ba Tri Ngộ không có ở thành phố Sùng, đợi lần sau con đến gặp vậy. Nếu con ở thành Sùng, nhất định sẽ thuận tiện hơn rất nhiều… Dì đi đứng bất tiện lại cần nghỉ ngơi tĩnh dưỡng nên phải ở nơi này, con đi một chuyến vất vả lắm phải không?”
Tô Nam không nói ra chân tướng chuyện mình hoàn toàn bị lừa tới đây, mỉm cười đáp: “Dạ không, con ngồi đường sắt cao tốc ở thành phố Đán đến đây rất gần ạ.”
“Con tìm việc nếu gặp khó khăn gì thì hãy nói với Tri Ngộ, nó đi nhiều trải nhiều, ít nhiều gì cũng có thể giúp con.”
Hai người ở trong phòng khách trò chuyện một lúc, Cố Bội Du lại dẫn Tô Nam đi xem phòng vẽ tranh của bà.
Rất nhiều tranh mới vẽ xong đang đặt bên cửa sổ chờ hong khô, trong phòng thoảng mùi sơn dầu và dầu thông. Tô Nam xem lướt qua một tác phẩm, nét phóng bút chưa thật nhuần nhuyễn mềm mại, nhưng vẫn có thể đưa người ta thoát khỏi không gian chật hẹp mà đắm mình vào vẻ đẹp của nó, có lẽ vì bà đã từng trải nghiệm ở nơi đó.
Cố Bội Du chỉ tay vào một bức tranh đang vẽ dang dở —— vì để bà có thể thuận tiện vẽ tranh khi ngồi xe lăn, giá đỡ bản vẽ được đặc biệt điều chỉnh lại vừa với tầm tay: “Cái này là năm hai mươi ba tuổi, dì đi leo rặng Tuyết Sơn* ở biên giới Nepal, đụng phải bão tuyết, suýt chút nữa thì gặp nạn.”
(*R ặng Himalaya trải dài khắp bảy quốc gia Bhutan, Trung Quốc, Ấn Độ, Nepal, Pakistan, Myanma và Afghanistan. Trong tiếng Phạn, “Hima” có nghĩa là Tuyết, và “alaya” là Nơi ở. Chính vì vậy, nơi đây bốn mùa tuyết ph ủ.)
“Dì chơi leo núi ạ?”
“Cũng không hẳn, dì thích rất nhiều thứ, có quãng thời gian còn muốn làm vận động viên Kayak(bộ môn chèo thuyền thể thao). Hồi đó, lúc chưa kết hôn với ba Tri Ngộ, dì thích chạy khắp thế giới. Sau này kết hôn rồi, không còn tự do như vậy, nhất là sau khi sinh Tri Ngộ, dì không yên tâm để cho người khác trông nom nên chuyện gì cũng tự tay làm. Đến khi Tri Ngộ đi học thì lại giúp quản lý chút chuyện kinh doanh của gia đình, mãi tới tháng năm năm nay đổ bệnh xuống, mới hoàn toàn nhàn rỗi, có thời gian dành cho riêng mình.” Cố Bội Du cười nói: “Cũng do khi đó dì kết hôn sớm quá, lẽ ra nên dạo chơi ngắm nhìn thế giới nhiều thêm chút nữa, bây giờ muốn đi ra ngoài, còn phải làm phiền bao nhiêu người. Có những nơi, dù có người giúp, cũng không bao giờ đến được…
Ánh mắt bà rơi lên tấm vải tranh sơn dầu, mây giăng tuyền xám xịt, gió càn phá Tuyết Sơn.
Tô Nam trầm mặc.
Cô cảm thấy, người vừa rồi hàn huyên tán gẫu với cô chuyện công việc học hành trong phòng khách không phải là Cố Bội Du chân thực, bây giờ mới thật sự là bà.
Vô thức, bật ra lời bùi ngùi: “Trong núi… nơi này yên tĩnh quá.”
Nhất thời thinh lặng, Tô Nam ngẩn người, ý thức được có lẽ mình đã nói sai rồi, vội nhìn Cố Bội Du.
Chỉ thấy bà nhìn chăm chăm ngoài cửa sổ, trên khuôn mặt vẫn ắp đầy nét cười dịu dàng nhưng ánh mắt bàng bạc nỗi tịch liêu.
—— bà thích ồn ào náo nhiệt như vậy, tính cách lại xông xáo muốn đi nhìn ngắm thế giới rộng lớn, biệt thự nơi sườn núi này, vây hãm bà nơi biệt thự này, thật sự thật sự, quá đỗi tịch mịch.
Qua một hồi lâu, Cố Bội Du mới lên tiếng, cười nói: “Tri Ngộ sợ dì một mình nhàn rỗi buồn chán, nên sắp xếp mời mấy giáo viên đến dạy cắm hoa, tranh sơn dầu, trà đạo… xen kẽ nhau, tuổi tác cũng xấp xỉ như dì, mấy bà lão tụ tập một chỗ, có thể tán gẫu gì đây? Giống như đặt cùng một nơi chờ chết…”
Tim Tô Nam lộp bộp, vội nói: “Dì…”
Cố Bội Du dịu dàng nhìn cô.
Tô Nam ngồi xổm xuống trước mặt bà: “Năm con tám tuổi, ba mẹ con ly hôn, mười tuổi, ba con qua đời. Không còn tiền cấp dưỡng, mẹ con vừa đi làm bên ngoài, vừa phải nhận thêm một phần công việc khác… Con và chị gái đều phải đi học, tiền học phí tiền sinh hoạt cái nào cũng không thể thiếu. Có một đêm, con mơ màng ngủ, nghe thấy trong phòng khách có tiếng khóc. Ngồi dậy thì thấy phòng khách không bật đèn, mẹ con ngồi một mình dưới nền nhà nơi bậu cửa… Con cái gì cũng không hiểu, thấy bà khóc liền đi qua ôm bà —— đó là lần đầu tiên bà đẩy con ra. Sau này, bà nói với con, bà lên lầu bị trật chân, lúc vào cửa lấy dép, với không tới. Trong nháy mắt đó, tâm trạng sụp đổ, lúc ngồi bệt dưới đất khóc, bà thật sự cảm thấy ghét con và chị con.”
Cố Bội Du yên lặng lắng nghe.
Tô Nam đưa tay, cầm bàn tay Cố Bội Du đang đặt trên đầu gối.
Đây không phải là đôi bàn tay làm lụng vất vả, trắng ngần mịn màng, không giống đôi tay thô ráp, đầy những vết chai mỏng của mẹ cô; nhưng cũng gân guốc khô héo.
Một đôi tay người mẹ.
Tô Nam cúi đầu: “… Con lực bất tòng tâm, cũng rất tự trách mình, mẹ đang khóc, vậy mà con lại không biết vì sao, không làm được gì —— còn bà thì lúc nào cũng có thể biết rất rõ lý do mỗi lúc con không vui. Trong khoảnh khắc đó, con cũng thật sự ghét bản thân mình quá đỗi bất lực.”
Tô Nam dừng một lúc: “Sau đó, con cố gắng không để bà phải bận tâm lo lắng cho mình, cố làm tất cả những gì có thể để san sẻ gánh nặng cùng bà —— kỳ thật là con sợ, đêm đó bà đẩy con ra, đến tận bây giờ con vẫn còn nhớ rõ. Con sợ một ngày nào đó, bà thật sự không đón nhận con nữa, con phải làm sao…”
Yên tĩnh chốc lát, Cố Bội Du vỗ nhè nhẹ lên mu bàn tay cô, thở dài: “… Bé con ngoan.”
Tình thân vĩnh viễn ấm áp nhưng là mối bận lòng đau nhói.
Có đôi khi, còn đau đớn hơn cả khắc cốt khoét tim, khiến người ta không biết phải làm sao.
“Hai người tán gẫu chuyện gì thế ạ?” Ngoài cửa truyền đến âm thanh.
Tô Nam vội đứng dậy: “Thầy Trần…”
Trần Tri Ngộ đi tới, đưa mắt nhìn bức tranh: “Mẹ lại tiến bộ rồi.”
Cố Bội Du mỉm cười: “Lúc mới đầu, con còn nói cái gì mà, mẹ không có thiên phú hội họa.”
“Đó là kế khích tướng, kích thích người.”
“Lớn thế này rồi mà vẫn còn ấu trĩ như hồi nhỏ,” Cố Bội Du mỉm cười liếc anh: “Chắc là súp hầm xong rồi, con ra bếp hỏi thử xem có thể ăn cơm được chưa. Tô Nam đi xa như vậy, nhất định đói bụng lắm rồi.”
“Dạ.” Trần Tri Ngộ cười, liếc Tô Nam một cái rồi đi ra khỏi phòng vẽ tranh.
Bữa cơm này, vui vẻ ấm áp vô cùng.
Cố Bội Du không chừa cho Trần Tri Ngộ chút mặt mũi nào, trút hết toàn bộ những chuyện càn quấy đáng xấu hổ hồi nhỏ của anh ra. Nhỏ thì giữa đêm giữa hôm lén trèo khỏi giường chuồn ra ngoài, cùng với mấy tên tiểu quỷ phá phách khác leo lên mái nhà uống rượu; lớn thì chưa có bằng lái, đã lấy trộm xe của ba, cùng với ba bốn bằng hữu chạy ra ngoại thành chơi. Ông cụ bị dọa sợ đến mất hồn vía, đè xuống đánh cho một trận tơi tả, cắt luôn tiền tiêu vặt nửa năm…
Đang nói đến đoạn năm Trần Tri Ngộ mười bốn tuổi, thầm mến cô bạn hoa khôi lớp bên cạnh, Trần Tri Ngộ mạnh mẽ ngăn cản: “Mẹ, mẹ, đoạn này cắt, đừng kể…”
Cố Bội Du cười nói: “Chuyện mình làm, còn không cho nói? Hắn bảo tên văn hay chữ tốt nhất trong đám anh em kia viết dùm thư tình một vạn chữ, rồi lén nhét vào ngăn bàn con gái nhà người ta. Kết quả thì sao, hắn cầm thư tình mà không thèm kiểm tra lại. Tay huynh đệ kia viết thuận tay quá, đến chỗ ghi tên họ đề luôn tên mình vào…”
“Sau đó thế nào ạ?”
“… Đều là trẻ con mới học lớp bảy.”
Tô Nam ra sức nín cười.
Trần Tri Ngộ ném qua một cái nhìn cảnh cáo.
Cơm nước xong, Tô Nam đi vào phòng vệ sinh.
Trần Tri Ngộ đến sát bên cạnh Cố Bội Du: “Thế nào ạ?”
“Hoàn cảnh gia đình cô bé con không tốt, con giúp đỡ nhiều một chút. Là đứa nhỏ dè dặt hiểu chuyện, nhất định từ bé đã chịu không ít ấm ức thiệt thòi.”
Trần Tri Ngộ bất đắc dĩ: “Con lại nghĩ, là người có lòng tự trọng cao.”
“Du mộc đầu!” Cố Bội Du trừng anh: “Đúng là cái đầu gỗ du suy nghĩ cổ hủ cứng nhắc. Cứ phải trực tiếp đưa tiền mới được sao? Bản lĩnh chỉ huy đám huynh đệ kia trước đây đâu rồi?”
Trần Tri Ngộ bật cười: “Mẹ bây giờ bắt đầu ‘khuỷu tay chìa ra ngoài’ bênh vực người khác rồi.”
Cố Bội Du liếc anh: “Con thì biết gì…”
Lúc ăn cơm xong, Tô Nam nhận được thông báo ngày mai phỏng vấn vòng ba, như thường lệ sẽ bắt đầu vào tám giờ sáng, vì vậy cô nhẹ nhàng từ chối lời mời nghỉ lại đêm của Cố Bội Du.
Cố Bội Du đẩy xe lăn, tiễn hai người ra đến tận cổng, nhìn cả hai lên xe.
Xe lăn bánh được một quãng, Tô Nam ngoái đầu nhìn về phía sau, cách thật xa vậy mà vẫn còn nhìn thấy một bóng dáng ngồi trên xe lăn.
“Thầy Trần…”
Trần Tri Ngộ nhìn cô.
“Sau này… những giáo viên tìm cho dì, anh đổi thành người trẻ tuổi hết đi ạ.”
“Mẹ anh bảo em nói với anh hả?”
Tô Nam lắc đầu: “Biệt thự rộng quá… Em thấy cả tầng ba đều để trống, anh cũng có thể sắp xếp cho một nhóm sinh viên đáng tin cậy đến đây tổ chức những buổi sinh hoạt nhỏ, hội đọc sách hay sưu tầm dân ca chẳng hạn.”
“Đông người ồn ào…”
“Dì không sợ ồn.” Tô Nam nhìn anh, nghiêm túc nói.
Trần Tri Ngộ gật đầu: “Được, nghe em.”
Xuyên qua bóng cây dày rậm, ánh đèn thành phố ngày càng đậm càng gần.
“Anh đưa em đến gặp người quan trọng như vậy, sao không nói trước cho em biết?”
“Sợ em lo lắng, sẽ bê nguyên tác phong đi phỏng vấn đến trò chuyện với bà.”
“Bà có hài lòng em không ạ?”
“Nếu đổi được, chỉ sợ bà muốn em làm con gái mình.” Trần Tri Ngộ nhìn cô: “Anh biết bà nhất định sẽ thích em, nên không nói trước với em.”
Tô Nam nhoẻn miệng cười, ngượng ngịu vuốt nhẹ ngón tay mình: “Em…”
“Hử?”
“Có thể hỏi anh một vấn đề… ấu trĩ không?”
“Hỏi đi.”
“Anh… thích em ở điểm nào vậy?”
Trần Tri Ngộ duỗi tay trái đang để trên vô lăng lấy hộp thuốc lá, rút một điếu ra châm.
Trong làn khói lãng đãng bay lên, nhìn cô: “Cảm thấy em rất giống anh.”
“Chúng ta có chỗ nào giống nhau đâu chứ? Từ đầu tới cuối cách xa vạn dặm!”
Trần Tri Ngộ bật cười, dừng xe, chồm người qua.
Trong miệng anh còn mang mùi thuốc lá nồng đậm, cái chạm môi đầu cô sặc sụa, đang ho đến mắt ngấn nước mông lung, anh lại tiếp tục hôn xuống.
Mải miết rong ruổi không khe hở, đến tận khi trên người cô cũng nhuộm đẫm hơi thở của anh.
Gió ở trên đầu bọn họ, đong đưa những tán lá rậm rậm thưa thưa, vầng trăng treo nơi rất xa.
“Cô có linh hồn cao ngạo bất khuất, tựa linh hồn thơ điên.”
—— anh cũng vậy.
***(* Yukio Mishima (1925-1970) là một trong những tác giả quan trọng nhất trong nền văn học Nhật Bản thế kỷ 20, được trao giải Nobel văn chương vào năm 1968. Ông là samurai cuối cùng trên văn đàn Nhật Bản. Cái chết mổ bụng tự sát của ông càng làm tăng thêm ý thức vinh danh trong văn nghiệp. Người ta xem cái chết đó là chương cuối cùng của cuốn tiểu thuyết – cuộc đời Mishima.
Confessions of a Mask (Lời thú tội của chiếc mặt nạ – 1949) là tác phẩm đầu tiên ghi lại dấu ấn tên tuổi của Mishima trên văn đàn. Cuốn sách chính là một lối thoát giúp nhà văn giải tỏa những cảm xúc của chính mình khi phát hiện bản thân là người đồng tính. Trong truyện, nhân vật người kể chuyện thú nhận, ông đã phải tự trang bị cho mình một chiếc mặt nạ “bình thường” để tránh sự xoi mói của xã hội.)
(Thuyền Kayak)
