Nanon nói đúng, Cauvignac đang ngồi đợi nàng trên một tảng đá, mặt buồn bã nhìn con ngựa cột cách đó hai bước. Trước mặt anh chàng lãng tử là con đường bụi bặm dường như khởi đầu từ tu viện này để kéo dài đến vô tận.

Có thể nói rằng mặc dù không thiên mấy về những tư tưởng triết lý, anh chàng cũng đang nghĩ rằng, kia là thế gian với những ồn ào nhộn nhịp đang tắt dần nơi ngưỡng cửa thánh thiện. Thật vậy, Cauvignac đang đạt đến một độ nhạy cảm để có thể tin rằng y đang suy tư về những vấn đề ấy.

Nhưng, với cá tính con người như y, y không lạc lõng trong những giấc mơ lãng mạn ấy. Y sực nhớ đến tính cách của người đàn ông và hối hận vì đã tỏ ra yếu đuối như vậy.

"Sao! Ta một người vượt xa những kẻ mềm yếu vì đầu óc, ta không thể nào sánh ngang với họ được, ta không có tim! Quỷ thật! Richon chết rồi, điều đó là đúng, Canolles chết rồi, lại thêm một điều đúng nữa, còn ta thì đang sống mà đối với ta, hình như đấy là điều chính.

"Phải, nhưng chính bởi vì ta đang sống mà ta nghĩ ngợi và khi nghĩ ngợi thì ta nhớ lại, rồi khi ta nhớ lại ta cảm thấy buồn. Tội nghiệp Richon! Một viên chỉ huy tài ba như vậy! Tội nghiệp Canolles! Một anh chàng bảnh trai như vậy! Cả hai đều bị treo cổ mà quỷ thật, đều là do lỗi của ta, lỗi của Roland De Cauvignac. Ôi, buồn quá.

"Đó là chưa kể đến em gái ta, vốn chẳng có gì để khen ngợi cả, nay lại càng không có lý do gì để quý mến ta, bởi vì Canolles chết rồi và con bé lại ngu ngốc mà đi cắt đứt mọi liên hệ với ngài D Epernon, đó là chưa kể em ta nó chắc phải giận ta vô cùng, và tỉnh trí lại một chút, thế nào nó cũng sẽ truất quyền thừa hưởng của ta.

"Đấy mới chính là điều xui xẻo quan trọng nhất, chứ không phải là những kỷ niệm quỷ quái đang đeo đuổi ta kia. Canolles, Richon, Richon, Canolles. Hừm! Nhưng mà chẳng phải ta đã từng chứng kiến hàng trăm người chết, mà họ, họ là những thứ gì khác chứ không phải là người hay sao? Ồ! Nói có trời làm chứng, dẫu sao cũng có đôi lúc ta hối tiếc vì đã không được treo cổ cùng với hắn, ít ra ta cũng được chết có bạn có bè, chứ ai mà biết được mai sau ta sẽ chết cùng với ai đây?"

Ngay khi đó, chuông của tu viện gõ bảy tiếng, tiếng động ấy khiến Cauvignac tỉnh trí lại. Y nhớ lại rằng em gái y đã dặn y đợi cho đến bảy giờ, và tiếng chuông ấy báo cho y biết rằng Nanon trở lại và y cần phải đóng cho trọn vai của kẻ an ủi.

Thật vậy, cửa mở ra và Nanon hiện ra. Nàng băng qua khoảng sân nhỏ nơi lẽ ra Cauvignac có thể đến đó chờ nàng nếu y muốn bởi vì khách lạ được quyền vào bên trong khoảng sân ấy, vốn là một nơi không phải là hoàn toàn trần tục mà cũng chưa phải là một nơi thánh.

Nhưng anh chàng lãng tử không muốn vào đó, bảo rằng các tu viện và nhất là tu viện của các bà luôn luôn mang đến cho y những ý nghĩ đen tối, cho nên như chúng ta đã nói, y đứng ngoài cổng chờ.

Nghe tiếng bước chân, Cauvignac quay đầu lại và thấy Nanon bên cánh cổng sắt.

- À! Em đấy à. Mỗi khi anh thấy một trong những cánh cổng sắt dễ sợ như cánh cổng kia đóng sập lại sau lưng một người phụ nữ đáng thương, anh cứ tưởng chừng như tấm bia mộ sập xuống chôn lấp một xác chết.

Nanon buồn bã mỉm cười.

- Tốt! - Cauvignac nói - Em không khóc nữa, vậy là đỡ rồi.

- Đúng đấy! - Nanon nói - Em không còn có thể khóc được nữa.

- Nhưng em hãy còn mỉm cười được, càng tốt. Thôi chúng ta trở về nhé? Anh không hiểu vì sao mà cái chốn này khiến cho anh suy nghĩ lung tung quá.

- Những ý nghĩ có ích?

- Có ích? Em cho là như vậy à? Thôi được, chúng ta không nên bàn cãi thêm về những điều đó nữa và anh lấy làm vui mừng là em cho những ý nghĩ đó là như vậy, anh hy vọng là em đã trở nên bình tĩnh hơn và không cần phải trở lại đây nữa.

Nanon không trả lời, nàng đang suy nghĩ.

- Trong những ý nghĩ có ích đó - Cauvignac bạo dạn hỏi - hy vọng là em đã quên những thiệt hại vừa qua.

- Nhờ vậy mà em đã có thể quên được, nếu không muốn nói là sự tha thứ.

- Anh thì thích em quên đi hơn, nhưng không sao, khi mình là kẻ có lỗi thì không nên tỏ ra khó tính quá; vậy là em đã tha thứ cho anh rồi đấy à, Nanon?

- Vâng.

- Em làm cho anh rất hài lòng, như vậy từ rày về sau em sẽ không chán ghét khi nhìn thấy anh nữa chứ?

- Trái lại, em sẽ vui mừng khi được nhìn thấy anh.

- Như vậy, em sẽ để cho anh được sống gần bên em chứ?

- Ồ! Em không nói như vậy, anh à! - Nanon trả lời - Anh Roland, có những vấn đề mà cả hai chúng ta cần phải tôn trọng.

- Anh hiểu. - Cauvignac nói với một tiếng thở dài - Em muốn để anh đi xa, có đúng thế không? Anh sẽ không bao giờ gặp lại em nữa. Thôi được, mặc dù anh rất buồn vì điều này nhưng anh hiểu là anh đáng bị như vậy và anh cũng đã tự kết án mình. Hơn nữa, anh sẽ làm gì ở nước Pháp này một khi hòa bình đã được vãn hồi, một khi vùng Guyenne đã được ổn định, khi mà hoàng hậu và phu nhân De Condé đã trở thành những người bạn thân thiết nhất? Thế nhưng, anh không dám tự lừa dối mình đến mức tin rằng anh được người nầy hoặc người kia đặc biệt chiếu cố đến. Bây giờ chỉ còn một cách tốt nhất là bỏ đi xa như em vừa nói, như vậy, em gái à, em hãy từ biệt kẻ muôn đời phiêu bạt này. Bên Châu Phi đang có chiến tranh, ngài De Beaufort sẽ chiến đấu chống bọn đạo, anh sẽ cùng đi với ông ta. Nói thật với em, như vậy không nghĩa là bọn ngoại đạo đáng chết hơn những kẻ có đạo, chẳng hề gì, đó là vấn đề giữa các nhà vua chứ không phải là chúng ta. Ở bên đó có thể bị tử trận, đấy là điều anh đang cần. Anh sẽ đi, một khi anh chết rồi thì em sẽ bớt thù ghét anh hơn.

- Có thật vậy không? - Nanon tự nãy giờ vẫn cúi đầu lắng nghe, lên tiếng hỏi.

- Sao?

- Những ý tưởng vừa rồi của anh đó!

Cauvignac bị lôi cuốn vào bài diễn văn của chính mình như một người đã quen nổi hăng lên sau những câu nói hùng hồn, câu hỏi của Nanon nhắc y trở về thực tế, y tự hỏi xem có nên đặt qua một bên những câu khoa trương để trở về với những mưu tính tầm thường hơn.

- Hừm! Thật đấy, em gái à, anh xìn thề, trên cái gì? Anh cũng không biết nữa. Nhưng thực sự là anh rất buồn và đau khổ từ khi cái chết của Richon và nhất là của... Đây, mới lúc nãy, trên phiến đá này, anh đã suy nghĩ rất nhiều để giúp cho mình dày dạn chai đá, trái tim của anh mà từ trước đến giờ anh chưa hề nghe nói tới, đang bắt đầu không chỉ biết đập, mà còn biết nói, biết kêu la, biết khóc. Này Nanon, có phải người ta gọi đó là hối hận không?

- Vâng, đấy chính là hối hận, và anh là một người tốt hơn là em đã tưởng.

- Đấy! - Cauvignac nói - Bởi vì đây là sự hối hận nên anh sẽ đi Giyery, em sẽ cho anh một món nho nhỏ để chi phí cho cuộc đi đường và cho trang phục mới chứ Nanon? Phải chi anh có thể mang theo tất cả nỗi buồn của em cùng với anh.

- Anh sẽ không đi đâu, Cauvignac à! - Nanon nói - Và từ nay về sau, anh sẽ sống trong một cảnh sung túc mà một định mệnh thuận lợi hơn có thể dành cho anh. Mười năm qua anh đã phải chống chọi với khó khăn, em không nói đến những hiểm nguy mà anh đã từng trải qua, đấy là cuộc sống trong khi kẻ khác phải mất đi, đấy là ý muốn của Chúa, là anh sẽ sống và ý định của em là anh sẽ được sống sung sướng.

- Kìa em gái, tại sao em lại nói đến những điều đó? - Cauvignac nói - Em nói vậy nghĩa là sao?

- Em muốn nói là anh hãy đến nhà em tại Libourne, ở đấy trong ngăn tủ ngầm đằng sau tấm kính lớn, anh sẽ tìm thấy...

- Trong ngăn tủ ngầm?

- Phải, anh biết nó mà, có đúng không? - Nanon nói với một nụ cười yếu ớt - Có phải hồi tháng vừa qua anh đã lấy ở đấy hai trăm Pistoles?

- Đúng vậy. Nếu điều đó giúp anh tự cho mình là không có lỗi gì cả, thì em cũng công nhận như vậy. - Cauvignac đỏ mặt, đưa mắt nhìn xuống.

- Thôi, chúng ta đừng nghĩ đến chuyện đó nữa, anh cũng biết là em đã tha thứ cho anh.

- Bằng chứng?

- Bằng chứng là đây: Anh sẽ đến Libourne, anh sẽ mở cái tủ đó, anh sẽ tìm thấy tất cả gia tài mà em đã giữ lại được hai mươi ngàn đồng vàng.

- Anh sẽ làm gì với món tiền đó?

- Anh sẽ giữ nó.

- Nhưng nó sẽ thuộc về ai?

- Thuộc về anh, đấy là tất cả những gì em có bởi vì chắc anh cũng biết rằng khi rời ngài D Epernon, tất cả đất đai và nhà cửa của em đều bị lấy lại.

- Kìa em gái, em đang nói gì đấy? - Cauvignac hoảng hốt kêu lên - Em đang nghĩ gì trong đầu vậy?

- Em muốn nói là anh sẽ giữ lại cho anh món tiền hai mươi ngàn đồng vàng đó.

- Của anh? Thế còn em?

- Em không cần đến món tiền đó.

- À phải! Anh đã hiểu rồi, em còn một món khác nữa, có đúng vậy không? Những món tiền này lớn quá em gái à, em hãy suy nghĩ lại đi, đối với anh có một lúc như vậy thật là quá nhiều.

- Em không còn tiền nào khác nữa, em chỉ còn lại những viên đá quý. Em cũng muốn cho anh cả, nhưng đấy là của hồi môn của em để vào tu viện này.

Cauvignac nhảy dựng lên vì kinh ngạc.

- Tu viện này! - Y kêu lên - Em muốn vào tu viện này?

- Vâng.

- Ôi! Trời ạ, em không nên hành động như vậy. Tu viện! Em không biết là ở đấy buồn chán như thế nào đâu. Anh có thể nói với em như vậy bởi vì anh đã sống trong chủng viện một thời gian rồi. Đi tu! Nanon à, đừng làm như vậy, em sẽ chết mất thôi.

- Em cũng hy vọng được như vậy.

- Em ơi, anh không muốn lấy tiền của em với giá đó đâu. Nó đốt cháy anh mất thôi.

- Anh Roland. - Nanon nói - Em vào đây không phải để cho anh được giàu có, mà để cho em được sung sướng.

- Thật là điên khùng. - Cauvignac nói - Anh là anh của em Nanon, anh không chịu được cảnh đó.

- Trái tim em đã được chôn ở đây, Roland à, vậy thân xác em ở một nơi khác mà làm gì?

- Nghĩ đến điều này thật kinh khủng quá! - Cauvignac nói - Ôi! Em gái của anh ơi, em không nên làm như vậy.

- Anh không nên nói nữa. Anh đã hiểu rõ rồi chứ? Tiền là của anh, hãy sử dụng nó vào điều cần thiết, bởi vì con bé Nanon sẽ không còn ở đấy nữa để cho anh những đồng tiền khác, dù tự ý hay bị bắt buộc đi nữa.

- Em đã tốt với anh quá đỗi, em gái à, thế mà em đã nhận được từ anh cái gì đâu?

- Điều duy nhất mà em có thể mong đợi, mà em cầu vọng, điều quan trọng hơn tất cả là vật mà anh đã mang từ Bordeaux về cho em, chiều hôm người ấy chết...

- À! Phải, anh đã nhớ, lọn tóc...

Y cúi đầu xuống và cảm thấy trong khóe mắt mình một cảm giác khác lạ. Y đưa tay lên đó.

- Một kẻ khác sẽ khóc - Y nói - còn anh, anh không biết khóc, nhưng nói cho đúng, anh cũng đau khổ không kém, có khi còn hơn.

- Vĩnh biệt anh. - Nanon nói tiếp và đưa bàn tay ra.

- Không, không, không! - Cauvignac nói - Anh không bao giờ muốn nói lời từ biệt với em cả. Có phải sợ hãi đã khiến em vào tu viện này? Nếu vậy, chúng ta sẽ cùng rời đất Guyenne, chúng ta sẽ cùng ngao du khắp trái đất này. Cả anh nữa, anh đang mang trong tim một mũi tên, sẽ mang nó theo khắp nơi, và nỗi đau khổ của anh sẽ giúp anh hiểu thấu nỗi đau của em.

Em sẽ kể với anh về người đó, còn anh sẽ nói với em về Richon, em sẽ khóc, và có lẽ anh rồi cũng sẽ khóc được và như vậy sẽ dễ chịu cho anh hơn. Em có muốn chúng ta cùng đến sống nơi một vùng hoang mạc không? Anh sẽ chu đáo lo lắng tất cả cho em, bởi vì em là một kẻ thánh thiện. Em có muốn anh là thầy dòng không? Không, không thể được, anh phải thú nhận như vậy. Nhưng mà em không được vào tu viện, em không được nói câu vĩnh biệt với anh.

- Vĩnh biệt anh.

- Em có muốn ở lại vùng Guyenne mặc cho đám dân Bordeaux, mặc cho đám dân Gascon, mặc cho tất cả? Anh không còn đội quân cũ nữa, nhưng vẫn còn Ferguzon, Barrabas và Carrotel. Với bốn người, bọn anh có thể làm biết bao nhiêu là chuyện. Bọn anh sẽ gìn giữ em và hoàng hậu cũng sẽ không được bảo vệ kỹ như em. Nếu có ai chạm được một sợi tóc của em thì em có thể bảo rằng: Họ đều đã chết cả rồi Requiescant in pace.

- Vĩnh biệt anh.

Cauvignac toan đáp lại bằng một câu van nài nào khác thì nghe có tiếng một cỗ xe đang lăn bánh trên đường.

Phía trước cỗ xe ấy là một tên tùy tùng vận đồng phục của hoàng gia.

- Có chuyện gì vậy nhỉ? - Cauvignac hỏi và quay lại nhìn.

Cỗ xe ấy rất lớn, được kéo bởi sáu con ngựa, chở được tám người cùng với một đoàn phu với người hầu. Phía sau cỗ xe là đám lính đi theo hộ tống và đám cận thần cưỡi ngựa.

- Dang ra! Dang ra! - Tên lính đi đầu ét lên và vung roi quất vào con ngựa của Cauvignac khi đó đang đứng nép vào một bên vệ đường.

Con ngựa hoảng hốt nhảy dựng lên.

- Ê! Này, anh bạn. - Cauvignac kêu lên và buông tay em gái ra - Làm ơn cẩn thận giùm một chút.

- Tránh đường cho hoàng hậu! - Tên lính lại la lớn và tiếp tục con đường.

- Hoàng hậu à! Quỷ thật! - Cauvignac nói - Lại gặp rắc rối gì về mặt đó nữa đây?

Và y nép mình sát vào bên đường, tay nắm lấy dây cương ngựa.

Ngay khi đó, một cái càng xe bị gãy và tên phu xe kéo mạnh dây, buộc sáu con ngựa phải quỵ xuống.

- Có chuyện gì vậy? - Một giọng nói đặc biệt bởi mang âm hưởng tiếng Ý - Tại sao lại ngừng xe?

- Thưa đức ông, một càng xe bị gãy ạ! - Tên phu xe trả lời.

- Mở cửa ra, mở cửa ra! - Giọng nói đó lại vang lên.

Hai tên người hầu chạy vội đến mở cửa xe, nhưng trước khi bậc để chân được hạ xuống, người nói giọng Ý đó đã nhảy xuống đấy.

Sau ông ta là hoàng hậu.

Sau hoàng hậu là ngài De La Rochefoucauld.

Cauvignac dụi mắt.

Sau ngài De La Rochefoucauld là ngài D Epernon.

- Ái chà! Tại sao ông em rể này không bị treo cổ thay cho ông kia nhỉ?

Sau ngài D Epernon là ngài De La Meilleraye.

Sau ngài De La Meilleraye là công tước De Bouillon.

- Ta cũng biết là bọn họ không còn choảng nhau nữa nhưng không ngờ họ lại làm lành với nhau nhanh đến mức như vậy. - Cauvignac lẩm bẩm.

- Thưa các ngài. - Hoàng hậu nói - Thay vì đứng đợi ở đây cho đến khi xe được sửa xong, không khí buổi chiều thật mát, chúng ta hãy đi dạo một lát đi.

- Xin tuân lệnh hoàng hậu! - Ngài De La Rochefoucauld nghiêng mình nói.

- Hãy đi bên cạnh tôi đây, ông công tước. - Mazarin nói với ông công tước De Bouillon - Ông công tước à, và hãy đọc cho tôi nghe vài câu châm ngôn tuyệt đẹp của ông, hình như từ khi chúng ta gặp lại nhau, ông đã viết được khá nhiều rồi thì phải.

- Hãy khoác tay tôi đây, tôi biết là ông bị bệnh phong thấp.

Ngài D Epernon và ngài De La Meilleraye đi sau cùng, vừa đi vừa trò chuyện với hai bà tùy tùng.

Tất cả đám người đó cùng cười nói như một đám bạn hữu họp mặt trong một ngày hội.

- Từ đây đến Phourcy còn xa không nhỉ? - Hoàng hậu hỏi - Ông có biết gì về vấn đề này không, ông De La Rochefoucauld? Ông am hiểu vùng này mà.

- Khoảng ba dặm thưa hoàng hậu, chắc chắn là chúng ta sẽ đến đó trước chín giờ.

- Được lắm, và ngày mai, ông hãy lên đường từ sáng sớm để nói với người chị em họ của ta là phu nhân De Condé rằng chúng ta vui mừng được gặp lại bà ấy.

- Hoàng hậu có thấy chàng kỵ sĩ đẹp trai vừa quay mặt về bức tường rào và người phụ nữ xinh đẹp vừa biến mất khi chúng ta mới bước chân xuống xe không ạ? - Ngài D Epernon hỏi.

- Có! - Hoàng hậu nói - Ta đã thấy tất cả, hình như ở tu viện Sainte - Radegonde De Peyssac người ta khá tự do nhỉ.

Khi đó chiếc xe đã được sửa xong và chạy đến đón vị khách.

- Chúng ta đi thôi, các ông ạ, các ông cũng biết là tối nay đức vua mời chúng ta đến nghe nhạc.

Và tất cả lại trở lên xe với những tiếng cười ròn rã chẳng mấy chốc biến mất trong tiếng bánh xe lăn.

Cauvignac đứng sững nhìn họ hồi lâu rồi lẩm bẩm, khi họ đã khuất hẳn.

- Mặc, ta hài lòng vì biết được một điều rằng dù ta có xấu xa đến đâu, cũng có những kẻ chẳng đáng bằng ta! Mẹ kiếp! Ta phải làm sao cho chẳng còn ai có thể sánh ngang với ta được. Bây giờ thì giàu rồi, thì chuyện đó cũng dễ thôi.

Và y quay lại để từ giả em nhưng Nanon đã biến mất.

Thế là y thở dài leo lên ngựa, ném một cái nhìn cuối cùng về phía tu viện, phóng nhanh trên con đường đến Libourne rồi biến mất nơi khúc quanh đối diện với con đường mà ban nãy cỗ xe ngựa đã đi qua, cỗ xe chở những nhân vật lừng lẫy đã từng đóng một vai trò quan trọng trong câu chuyện này.

Có thể một ngày kia, chúng ta sẽ gặp lại họ, bởi vì nền hòa bình giả tạo đó được hàn gắn một cách vội vã bởi máu của Richon và Canolles vẫn chỉ là một thời gian tạm nghỉ, và chiến tranh giữa các bà phu nhân vẫn chưa chấm dứt.