Cái ngày đáng ghi nhớ ấy đã trôi qua rất nhanh. CÓ bao nhiêu là kỷ niệm. hình như dù tích lũy đến ba cuộc đời cũng hiểu được đến thế. Từng khóe mắt. mỗi cử chỉ. một ngón tay đặt lên môi tất cả đều bao trùm trong một ý nghĩ. . . Lúc xuống thuyền. nàng đã vịn chặt vào chàng. khi lên bờ.

nàng tựa vào chàng ngồi xuống. ánh nắng khiến nàng lim dim đôi mắt. Chàng lặng ngắm nhìn nàng như thu lấy tất cả những hình ảnh yêu dấu. cả đến những chi tiêu nhỏ nhặt nhất.

Canolles đã được hưởng một ngày trọn vẹn bên cạnh người mình yêu. lúc ăn trưa. nàng mời chàng đến dùng bữa tối. khi ăn tối. nàng mời chàng cùng dùng bữa khuya.

Chàng đón nhận sự chiêu đãi ấy với tư cách một sứ giả triều đình. Chàng không còn để ý gì đến nghi thức. đến kẻ hầu người hạ và luôn cả thế giới chung quanh. Chàng quên cả lời hứa với nàng là sẽ ra đi va tưởng như cuộc đời cứ thế mãi. trong cảnh thiên đàng hạ giới mà chàng là Dam và nàng là Eve.

Nhưng khi màn đêm xuống. bữa ăn khuya cũng vừa xong và thức ăn tráng miệng được dọn lên. rồi Pierrot vẫn cải trang làm quận công D enghien được dẫn vào tham dự như ông hoàng chính hiệu. khi tiếng chuông đồng hồ bắt đầu điểm. De Cambes phu nhân ngước mắt nhìn. mười giờ đúng. Nàng thở dài:

- Đã tới giờ rồi!

- Mấy giờ? - Canolles cống một nụ cười đau khổ và hỏi.

- Đúng thời điểm ông đã hứa.

- Hóa ra phu nhân không quên điều gì hết sao? - Canolles buồn bã thở dài.

- Lẽ ra tôi cũng quên như ông. nhưng cái này buộc tôi phải nhớ.

Và nàng rút trong túi ra một bức thư mới nhận được lúc ngồi vào bàn ăn.

- Thư này của ai? - Canolles hỏi.

- Của bà quận chúa cho gọi tôi tới chỗ của bà.

- ĐÓ chỉ là một cái cớ. Cám ơn phu nhân đã dành sự thu xếp ấy cho tôi.

- Thưa ông Canolles. xin ông đừng nặng lời. - Nữ tử tước đáp với một vẻ u sầu mà nàng không muốn che giấu - Cho dù không nhận được lá thư này đi nữa. tôi cửng buộc phải nhắc đến cuộc khởi hành của ông. ông tưởng những người quanh đây không biết quan sát chúng ta hay sao? Mối quan hệ của chúng ta như ông biết đấy. không phải là hình thức của một quận chúa bị ngược đãi. với kẻ thực hiện việc ấy. Nhưng bây giờ nếu sự chia tay cách này. theo ông là tàn nhẫn.

thưa nam tước. tôi xin được phép nói với ông rằng chia tay hay không điều ấy bây giờ tùy thuộc nơi quyên định của ông.

- Hãy nói đi! Nói đi phu nhân! - Canolles kêu lên.

- ông không đoán ra được sao?. . .

- Ổ thưa phu nhân. trái lại. tôi đã đoán ra và chắc chắn là đúng. Phu nhân muốn bảo tôi cùng đi theo đến chỗ bà quận chúa. . .

- Trong thư này cũng nói như vậy.

- Rất tiệc là ý nghĩ ấy lại không do nơi phu nhân. Lại cũng xin cám ơn về sự bối rối của phu nhân khi đề cập đến đề nghị đó. Chẳng phải lương tâm tôi đã vùng dậy trước việc phụng sự phe này hay phe khác. Không. tôi chẳng dính líu tới một phe nào hết. Khi gươm đã rút ra khỏi vỏ thì kẻ ấy dù Ở bên này. hay bên kia. tôi cũng bất chấp. Tôi không cần biết tự do theo ý của tôi. không tham vọng. nhóm này phe khác đều chẳng ăn thua. chẳng can dự gì đến tôi. Tôi chỉ là một sĩ quan vậy thôi.

- Sao. ông bằng lòng đi theo tôi chứ?

- Không.

- Nhưng tại sao vậy. nếu căn cứ vào những lời ông vừa nói?

- Bởi vì như vậy phu nhân sẽ đánh giá tôi thấp đi.

- ĐÓ là trở ngại duy nhất khiến ông không theo tôi?

- Chính vậy.

- Ổ thế thì xin ông đừng lo.

- Chính phu nhân cũng không thể tin vào điều mình vừa nói đâu. - Canolles đáp và giơ một ngón tay lên rồi mỉm cười - Một kẻ chạy từ phe này sang phe khác luôn luôn bị coi như một tên bội phản.

- ông có lý. Tôi sẽ không nài nỉ thêm nữa. Nếu ông Ở vào cương vị bình thường. chắc chắn tôi đã mời ông tham gia vào công cuộc của các hoàng thân. Nhưng sứ giả của nhà vua. đảm trách một sứ mạng quan trọng của hoàng hậu nhiếp chính. và của quan tể tướng. lại được sự nâng đỡ của công tước D epernon. cho nên ông. dù có bị nghi ngờ đi chăng nữa. người ta nói thế. thì vẫn được quận công bao che với tính cách hoàn toàn đặc biệt.

Canolles đỏ mặt.

- Tôi sẽ giữ kín chuyện đó. nhưng thưa nam tước hãy nghe tôi nói: Chúng ta không vĩnh biệt nhau đâu. hãy tin như vậy đi. tôi có linh cảm rằng chúng ta sẽ gặp lại nhau.

- Ở đâu? - Canolles hỏi .

- Tôi chưa biên. có điều chắc chắn chúng ta sẽ gặp lại nhau.

Canolles rầu rĩ lắc đầu :

- Thưa phu nhân. tôi không tin như thế. Cuộc chiến giữa hai phe đã ngăn cách chúng ta. và tệ hơn nữa. khi chúng ta cũng không có một tình cảm nào.

- Thế còn hôm nay? đối với ông nó không có một chút giá trị nào hay sao?

- Chỉ có một ngày thôi. nhưng quả là đẹp nhất từ khi tôi sinh ra. Cho nên tôi xin phu nhân chấp thuận cho một ngày thứ hai cũng giống như vậy.

- Không thể được. Tôi phải ra đi trong đêm nay.

- Tôi không đòi hỏi phu nhân vào ngày mai. cũng không là ngày mốt. tôi chỉ xin một ngày trong tương lai. Phu nhân hãy chỉ định một thời điểm nào đó đồng thời chọn lựa địa điểm. nhưng hãy để cho tôi một niềm tin chắc chắn. nếu chỉ có được một chút hy vọng.

- ông sẽ đi đâu sau khi chúng ta chia tay?

- Về Paris. để báo cáo côn g việc .

- Và sau đó?

- CÓ thểlà Bastille. (Chú thích: Bastille: Một nhà ngục to nhất Ở Paris

- Nhưng nếu ông không vào đó?

- Tôi quay về Lobourne. nơi binh đoàn của tôi trú quân.

- Và tôi sẽ đi Bordeaux. nơi bà quận chúa. ông có biết một ngôi làng nào hẻo lánh nằm trên chặng đường Bordeaux - Libourne không?

- CÓ với những kỷ niệm gần như ngang với Chantilly.

- laulnay? - Nữ tử tước mỉm cười hỏi.

- laulnay. - Canolles nhắc lại.

- Thế nào? Phải mất bốn ngày để tới nơi này. hôm nay là thứ ba. suốt ngày chủ nhật tôi sẽ Ở đó

- Ổ cám ơn phu nhân. - Canolles kêu lên đồng thời áp tay của nữ tử tước lên môi mình. De Cambes phu nhân không nỡ rút tay lại.

Rồi. giây lát sau nàng nói:

- Và bây giờ. chúng ta chỉ còn việc diễn nốt màn chót của tấn tuồng.

À phải. đúng thế phu nhân. màn kịch đã phủ lên người tôi tất cả những sự nhố nhăng. Nhưng tôi chẳng phàn nàn gì cả. bởi chính tôi đã muốn như vậy. chính tôi đã. không phải lựa chọn vai tuồng cho mình. mà là sắp đặt một hồi kết cục đáng để tôi hãi hùng.

De Cambes phu nhân đưa mắt nhìn xuống.

- Bây giờ. xin hãy cho tôi biết tôi còn phải làm gì? - Canolles bình thản nói - Tôi đang đợi lệnh và sẵn sàng làm tất cả.

Claire rất xúc động. Canolles có thể nhìn thấy dưới làn áo nhung nhịp đập gấp của tim nàng.

- Vì tôi ông đã chịu một sự hy sinh to lớn. tôi biên. Và tôi ghi ơn ông mãi mãi. Vâng. với triều đình. ông đã bị thất sủng. ông lại sẽ còn bị xét xử nghiêm khắc. Thưa ông. xin ông hãy coi thường tất cả những cái đó nếu ông có đôi chút hân hoan để nghĩ rằng ông đã đem lại cho tôi những giây phút sung sướng.

- Tôi sẽ thực hiện những điều ấy vì phu nhân.

- Xin nam tước hãy tin tôi. nỗi đau của ông cũng là nỗi xót xa của tôi. Vẫn có thể nghĩ đến sự đến bù. nhưng sự đến bù theo cách thức dễ dàng quá sẽ không xứng đáng với hy sinh của ông.

Nói xong. Claire khẽ cúi đầu và nhẹ thở dài.

- trát Cả những gì nàng có thể nói chỉ thế thôi sao?

- Đây! - Nữ tử tước lấy Ở trong ngực áo ra một tấm hình và trao cho Canolles - Đây. ông hãy giữ lấy. và mỗi khi cảm thấy đau đớn vì việc này. ông hãy nhìn nó để tự nhủ rằng ông đã đau khổ vì nó. và nỗi đau của ông đã được đến đáp bằng sự thương cảm.

- Chỉ có vậy thôi?

- Bằng sự kính trọng.

- Có thể thôi sao?

- Bằng tình cảm nồng hậu.

- Ổ thưa phu nhân. còn một tên gọi nữa nàng hãy nói đi để tâm hồn tôi tràn ngập sung sướng.

Claire quay nhanh về phía chàng. đưa một bàn tay ra và khẽ nói tiếp:

- Bằng tình yêu.

Nhưng. đúng lúc đó. cánh cửa mở ra và người tự nhận là đội trưởng đội cận vệ xuất hiện với sự tháp tùng của Pompéc.

- Tại laulnay. tôi sẽ hoàn tất. - Nữ tử tước nói.

- Lời nói hay ý nghĩ của phu nhân?

- Cả hai.

- Thưa phu nhân. - Viên đại úy phòng vệ nói - trát Cả đã Sẵn sàng cho cuộc khởi hành.

Claire khẽ nói với Canolles:

- ông hãy tỏ ra ngạc nhiên đi.

Nhà quý tộc nở một nụ cười thương hại cho chính mình.

- Phu nhân đi đâu? - Chàng hỏi.

- Tôi phải đi.

- Nhưng phu nhân quên rằng đức vua đã giao cho tôi trách nhiệm giám sát phu nhân.

- Thưa ông. sứ mạng của ông chấm dứt rồi.

- Thế là sao?

- Tôi không phải là quận chúa De Condé. mà chỉ là nữ tử tước De Cambes. Quận chúa đã ra đi tắt hôm qua. và tôi. tôi sẽ đi gặp quận chúa.

Canolles đứng lặng. chàng thấy ghê tởm khi phải tiếp tục vở tuồng trước mặt lũ quân hầu đầy Để khuyên khích Canolles. De Cambes phu nhân gởi cho chàng một cái nhìn dịu dàng. khiến chàng thêm phần can đảm.

- Thế ra người ta lừa cả vua. - Chàng nói - Còn quận công D enghien đâu?

- Ta đã ra lệnh cho Pierrot trở về những luống đất của nó. - Một giọng nói oai vệ vang lên từ cửa phòng.

ĐÓ là tiếng nói của công chúa phu nhân. Bà đứng Ở ngưỡng cửa có hai nữ hầu cận dìu hai bên.

- ông hãy trở về Paris. về Mantes. về Saint-germain là chấm dứt. ông sẽ nói với nhà vua rằng để chống bạo lực. những người bị ngược đãi chỉ có thể trông cậy vào sự lọc lừa. Tuy nhiên. ông có thể Ở lại Chantilly để giám thị tôi. bởi tôi sẽ không bao giờ rời bỏ lâu đài và cũng chẳng bao giờ có ý định ấy. Sau hết. thưa nam tước. tôi có lời giã từ ông.

Canolles đỏ mặt vì xấu hổ nhìn De Cambes phu nhân. rồi luống cuống nghiêng mình và khẽ nói bằng một giọng trách móc:

- Ổ phu nhân! Phu nhân!

Nữ tử tước cảm thông được cái nhìn và những lời lẽ ấy. Nàng hướng về phía bà quả phụ nói:

- Xin phép phu nhân cho con được sắm vai quận chúa phu nhân trong một vài phút nữa. Con muốn cám ơn nam tước De Canolles về cách xử sự tế nhị của ông ấy trong việc hoàn thành một nhiệm vụ khó khăn như thế. con chiến nghĩ người cũng có cùng một ý nghĩ ấy và sẵn sàng chia sẻ với con những lời cám ơn đó.

Công chúa phu nhân đứng trước nghĩa cử của Canolles. tuy cũng cảm động. nhưng bà cũng cốnén để nói bằng một giọng kẻ cả:

- Thưa ông. với tất cả những gì ông đã làm để chống chùn tôi. chúng tôi quên hết. còn với tất cả những gì ông đã cống hiên cho gia đình chúng tôi. chúng tôi ghi ơn.

Canolles quỳ xuống trước mặt bà công chúa. bà đưa tay ra cho chàng hôn. Bàn tay ấy. xưa kia đã biết bao lần được Hen ri đệ tứ (Chú thích: Henn IV. Bố chông của hoàng hậu An ne D Autnche) hôn ĐÓ là màn phụ của tấn kịch. Bây giờ Canolles chỉ còn việc ra sửa soạn ra đi theo đúng như lời đã hứa. Chàng lùi về phòng. thảo vội bản báo cáo cho Mazarin rồi bước ra sân lòng hồi hộp chỉ sợ lăng nhục. khi thấy một dãy các gia nhân đang đứng đó.

Và ngựa của chàng đã được sắp sẵn yên cương.

Trong lúc sắp đặt chân lên bàn đạp. chàng chợt nghe một giọng nói oai nghiêm:

- Các ngươi hãy long trọng tiễn chào vị sứ giả của đức vua. chủ nhân của chúng ta.

Nghe thế. mọi người đều cúi đầu chào trước Canolles. chàng hướng về phía cửa sổ. nơi công chúa phu nhân đang đứng nghiêng mình đáp lễ. rồi thúc ngựa chạy. đầu ngẩng cao.

Còn anh chàng Castorin. chán đời vì bị lão Pompéc cho "ăn bánh vẽ" đành lại đi theo ông chủ cũ đầu cúi thấp.