Đầu tóc mợ dính toàn rơm, bù xù rối rắm như tổ quạ, mặt mợ bị rạ lúa cọ vào nổi mẩn đỏ ửng, ngứa ghê lắm mà mợ có kịp gãi đâu, chỉ mau mau chóng chóng trườn xuống để còn đuổi theo cậu thôi. Chạy tới giữa làng mợ gặp vợ chồng thím Phương chú Trình, chú thím đang vớt bèo dưới ao, nom thấy mợ thím liền vẫy tay í ới gọi.

-"Trâm ơi Trâm, thím phần Trâm bọc đậu tương trong cái thúng gần bụi chuối đấy."

Là đậu tương xanh chưa phơi khô, mỗi tép đậu khoảng ba bốn hạt, đem về luộc ăn béo béo bùi bùi, thơm thơm ngậy ngậy, mợ Trâm khoái món này kinh khủng, mợ ôm bọc đậu trong bụng, ríu rít cảm ơn thím.

-"Cậu hai đâu rồi? Tầm chiều thấy cậu dọn hàng sớm để lên chợ đầu mối đón mợ mà, nhất mợ!"

Chú Trình vô tư kể chuyện, chuyện vui ấy mà mợ tưởng như có sét đánh ngang tai. Trời ơi đất hỡi, mợ còn lo con nào hớt lẻo? Giờ thì hay rồi, chính cậu tận mắt chứng kiến, cậu không giận mới là lạ đấy! Mợ lo toát mồ hôi hột, cắm đầu cắm cổ chạy một mạch về nhà, cậu đi đâu ấy, ngoài hè chỉ có mỗi bu Phúc đang kiễng chân rướn người cắt mướp.

Ban nãy thấy cậu đuổi mợ lòng bu hả hê dễ sợ. Mà được vài khắc thôi, tới lúc nhớ ra cơm chiều chưa ai nấu bu bắt đầu thở ngắn thở dài. May mà mợ về đây rồi, bu đỡ phải tự tay nhóm bếp, chứ khói khét bẩn lắm, ám hết mùi vào váy yếm thì chán đời. Bu chậc lưỡi kêu thèm ăn canh mướp hương, mợ hì hụi giã lạc ngoài giếng, bu đứng bên cạnh chắp tay sau mông, e hèm góp ý.

-"Đàn bà con gái thì không được hỗn với chồng, hiểu chửa? Như bu đây này, công dung ngôn hạnh đủ cả. Ôi chao, mợ mà so với bu chắc như cóc ghẻ sánh thiên nga ấy, nhưng mà so thế kể cũng khập khiễng quá, thôi thì mợ cứ nhìn vào bu mà chỉnh sửa thói hư tật xấu của mình."

-"Dạ, bu nói chí phải."

Mợ sống với bu đâu phải dăm bữa nửa tháng, thi thoảng nếu không có việc gì to tát thì một lời nói dối mất mát gì đâu, cứ êm cửa ấm nhà đỡ phiền cậu là được. Bu thấy mợ ngoan, thích chí vỗ đùi đen đét.

-"Được làm dâu của bu là phúc ngàn đời ngàn kiếp của mợ đó. Mà mợ làm gì khiến cậu bực vậy?"

-"Con cũng chẳng rõ nữa bu ạ."

Bu mà biết chắc bu trì chiết mợ cả buổi mất, mợ đâu có dại mà khai. Bu nheo mắt nhìn mợ, bất chợt thấy hơi ghen tỵ, ít nhiều cậu vẫn để tâm tới mợ nên mới bực, chứ như bu, tội lớn tày trời mà từ khi phú ông tỉnh lại ông cũng có thèm phân xử gì đâu, tâm trí ông chỉ mải bà cả thôi. Yêu đương gì chứ, trước phú ông thương bà mà, chắc sau đó bị tiểu thư yểm bùa nên mới thành hâm dở như vậy. Cứ đợi đấy, đợi ngày con bà thành tài, bà sẽ thuê thầy giỏi về cúng giải phép cho ông, rồi mọi thứ sẽ đâu vào đấy cả thôi.

Sắp tháng sáu rồi, sao mà mong quá cơ! Đến lúc ấy, đâu phải ăn canh mướp, ở lều tranh như giờ, mợ Chi gặp bà cũng nào có chuyện mặt khinh khỉnh như thế? Nó chào mỗi mợ Trâm, hí hửng kéo mợ vào bếp thì thụt. Dào ôi, mấy cái chuyện trẻ ranh vớ vẩn, bà thèm nghe lỏm chắc?

Bà bĩu môi bỏ ra ngoài đình hóng hớt, ở nhà mợ Chi ríu ra ríu rít.

-"Nè, tin mừng nha, đêm qua cậu Hưng lén lút sang phòng tui đó, ôm tui, xong thơm trộm lên má tui nhé. Eo nó sướng gì đâu mà sướng hết phần thiên hạ, tui thề tui muốn mở mắt lắm ý, mà sợ cậu thẹn cậu lủi về mất thì khốn. Tui còn mang bài cho mợ nữa đây này, thấy tui dễ thương không?"

Bà bĩu môi bỏ ra ngoài đình hóng hớt, ở nhà mợ Chi ríu ra ríu rít.

-"Nè, tin mừng nha, đêm qua cậu Hưng lén lút sang phòng tui đó, ôm tui, xong thơm trộm lên má tui nhé. Eo nó sướng gì đâu mà sướng hết phần thiên hạ, tui thề tui muốn mở mắt lắm ý, mà sợ cậu thẹn cậu lủi về mất thì khốn. Tui còn mang bài cho mợ nữa đây này, thấy tui dễ thương không?"

Mợ Trâm phì cười gật đầu. Mợ Chi hơi đanh đá thôi chứ thoáng tính, từ ngày bà cả cấm cậu hai học lỏm thì bài vở thầy đồ dạy mợ toàn tranh thủ giấu đi để đem sang thôi. Mợ còn cho cả giấy trắng nữa, cậu Lâm chép xong mợ lại mang về chỗ cũ đặt ngay ngắn, cậu Hưng chả hề hay biết gì sất.

-"Mợ không sợ cậu hai nhà tui thi cao hơn cậu cả hử?"

-"Quên đi, cậu cả thông minh kinh khủng khiếp lắm mợ không tưởng tượng được đâu, kiểu gì cũng đỗ đầu bảng. Cậu hai kiểu chậm nói thế nhìn qua là biết ngu rồi, tui chỉ mong cậu ấy đỗ thi Hương cho mợ sớm được cu tí thui."

Mợ Chi vênh mặt phân tích, mợ Trâm điên máu quát mợ Chi ầm ầm, mợ Chi cũng chẳng vừa, khinh khỉnh mỉa lại.

-"Xi, trắng tròn mập mạp đáng yêu lại không ưng, đi ưng cái cục than đen sì sì, đồ mắt đui."

-"Mắt mợ mới đui ý, mợ về mợ nhòm lại mà xem? Chồng tui cao ráo bệ vệ như đấng anh hùng, chồng mợ thì sao? Người ngắn một mẩu, béo nhưng yếu dợt ra. Tui đây này, chồng tui một tay cũng nhấc được tui nha, còn mợ? Mợ đã được chồng mợ khiêng lần nào chưa? Hay toàn mợ cõng cậu?"

Cái giọng lanh lảnh rõ ghét, mợ Chi đuối lý không cãi được, hậm hực bỏ về. Mợ ấy lại dỗi ý mà, con gái nhà quan có khác, suốt ngày hờn. Mợ Trâm mặc kệ, mợ còn đang nẫu cả ruột ra đây này, cậu hai đi đâu không biết, suốt từ xẩm tối tới khi trăng lên cao vẫn chẳng thấy tăm hơi. Mãi đến khi gà gáy canh năm mợ mới thấy bóng cậu, cậu qua nhà thay áo quần, rồi lặng lẽ bỏ lên núi.

-"Cậu hai không ăn lót dạ à? Không đói à? Tối qua cậu ăn chưa? Cả đêm cậu đi đâu thế? Tui bảo này, là thằng đó nó bảo cho bảy quan ý, nên tui mới đồng ý, chỉ cho ôm thôi, còn thơm là nó lợi dụng tui đó. Tui biết lỗi rồi, tui thức trắng một đêm liền, tui ăn năn lắm, tha thứ cho tui nha!"

Mợ lẽo đẽo theo cậu nài nỉ, cậu đi phăng phăng đằng trước, cậu đi nhanh ghê gớm, mợ chạy theo sau thở hồng hộc. Mọi khi cậu bực cái gì chỉ cần mợ lao vào ôm là cậu xuôi xuôi ngay, bữa nay cậu giận kinh lắm, chỉ hơi để tay vào eo cậu đã bị hất ra. Mợ nịnh cậu từ sáng tới trưa mà cậu vẫn chẳng xi nhê gì, mợ mệt lừ luôn. Nắng tháng ba vàng ruộm một góc trời, mợ gạt mồ hôi trên trán, trộm nghĩ tới bao nhiêu hàng chưa bán được, của một đống tiền, mợ lại sốt ruột chạy về đánh xe bò lên chợ đầu mối.

Rõ ràng mợ xuống núi trước, nhưng thế nào mà ra tới đầu làng lại thấy cậu hai đứng sẵn ở đó. Con bò nhà dì Hồng bị cậu véo tai rõ thảm thương, đoạn cậu lôi nó quay đầu, đồ bò ngốc nghếch, nó theo cậu thật.

Cậu dắt nó về trả dì Hồng, dắt mợ về trả bu mợ, có vẻ như cậu không cần mợ đi bán hàng xa nữa rồi, mợ rầu rĩ suốt cả buổi, khóc ướt đẫm hai cái gối liền, bao nhiêu muộn phiền mợ kể hết cho cu Trí nghe. Nó tròn mắt ngạc nhiên, nó kêu cậu chả nộp lệ phí từ tháng giêng rồi còn gì, mợ sửng sốt lắm, cậu lấy đâu ra tiền cơ chứ?

Hay con mắm nào cho cậu? Con mắm nào dám nhăm nhe cậu của mợ? Để mợ cầm liềm mợ xông ra dằn mặt nó. Bu mợ đang quét sân nghe con gái hùng hùng hổ hổ mà không nhịn được cười, bu kêu mợ ngốc, cậu có vốn riêng chứ. Mợ lúc ấy mới hoàng hồn, chiều đó mợ ăn cơm nhà bu, mợ về nên bu thịt gà, canh gà nấu lá giang. Canh chua thanh mát, thịt gà mềm thơm phưng phức, nhưng mợ nhớ cậu, mắt mợ cứ ngân ngấn nước, bu gắp cho mợ miếng lườn, dịu dàng an ủi.

-"Bu dạy bao nhiêu lần mà có biết giữ ý giữ tứ đâu? Giờ thì sướng chửa? Phải thằng khác nó đập cho sưng mỏ rồi ấy chứ. Cậu hai là còn hiền đó!"

-"Thà cậu đánh còn hơn cậu bỏ."

-"Chị dẩm nó vừa, cậu giận chút thôi, mấy hôm nữa nguôi nguôi cậu lại sang đón ý mà."

-"Thật không bu?"

-"Thật."

Bu khẳng định khiến tâm trạng mợ phấn chấn hẳn lên. Mợ cứ ngỡ cùng lắm là dăm bảy ngày, ai dè, thời gian đằng đẵng trôi qua, chiều chiều mợ vẫn về nấu cơm dọn dẹp nhà cửa cho bu Phúc, sáng sáng mợ vẫn bán vải dệt cạnh hàng bún riêu, mợ với cậu đối diện không biết bao nhiêu lần, lần nào mợ cũng thấp thỏm hi vọng, mà chẳng lần nào cậu chịu mở miệng trước.

Cậu tính bỏ mợ thật hả? Chỉ thoáng nghĩ thôi mà mợ đã buốt hết cả ruột. Liền tù tì mấy tháng trời cậu không nói chuyện với mợ, không hỏi han mợ, không quan tâm mợ, ban ngày trước mặt bu mợ vờ như mợ ổn, đợi gà lên chuồng mợ lại ra hiên ôm đầu gối khóc tu tu.

Mợ sai rồi.

Mợ biết tội mợ đáng chết, mợ biết đàn bà con gái thế là không được, mợ biết cả. Nhưng sai thì cũng trót sai rồi, giờ mợ biết làm sao? Cái đêm trước hôm cậu lên đường xuống phố huyện dự thi, mợ khóc khản cả cổ, nghe đồn đợt này đi là đi nguyên một tuần, đường xá xa xôi vất vả, mợ vừa nhớ vừa lo cho cậu.

Bu mợ vọng ra gọi mợ vào ngủ, bu xoa lưng cho mợ nhưng mợ cứ trằn trọc mãi không sao vào giấc được, tới canh ba mợ chịu không nổi, đành lén mò dậy, trời nhá nhem tối mợ cũng mặc kệ, mợ mở chốt toan chạy về ngó cậu.

Mợ hối hả lao đầu ra ngõ, rồi mợ đâm sầm vào ai đó, đứng ngay trước cổng nhà mợ. Mợ không nhìn rõ mặt người ta, nhưng cái dáng cao dong dỏng, cái bàn tay chai sạn sần sùi này, chẳng lẫn vào đâu được. Mợ gạt nước mắt, bối rối lùi lại một bước, nghèn nghẹn dặn dò.

-"Cậu hai lát đi đường cẩn thận nhé, làm bài cho tốt vào, thi đậu xong công danh rạng mở, có bỏ tui thì vẫn tha hồ rước được vợ ngon!"

Đêm tối quá, mợ không nhìn rõ vẻ mặt cậu, hơi thở nhè nhẹ của cậu phảng phất quanh gò má mợ. Cậu đứng với mợ tới khi trời hưng hửng sáng cậu mới đi. Bước chân của cậu mỗi lúc một xa, tiếng nấc của mợ mỗi lúc một to. Lòng cậu như có dao găm, vừa bước luỹ tre làng thì cậu đột ngột dừng lại, quay người lao thẳng về phía mợ, tay cậu siết chặt bờ vai đang run rẩy của mợ, mợ nghe giọng cậu buồn buồn.

-"Tui đi rồi...ai cho mợ một trăm quan, kêu mợ đẻ giùm người ta cu tí...mợ cũng gật đầu, phải không?"