Trên đường tới văn phòng của Lâm Ngữ, Tô Mộng mới biết đầu đuôi câu chuyện “chủ nhà” là như thế nào.

“Chị còn đang ngẫm xem tại sao em không ở ký túc xá mà viện nghiên cứu sắp xếp, thì ra thầy đã tìm chỗ ở cho em rồi. Thật sự là chị cũng không ngờ thầy lại thân với nhà họ Lạc đến như thế.” Tô Mộng ngồi xuống ghế sô pha, hai chân bắt chéo, tự rót cho mình một cốc nước.

“Vâng.” Lâm Ngữ đáp lời, không giải thích gì thêm.

Tô Mộng đặt cốc nước xuống bàn rồi hắng giọng: “Còn nhớ hai tháng trước trong buổi tụ tập chia tay, em uống say nằm bò lên bàn nói liên thiên. Phòng thí nghiệm của chúng ta có biết bao nhiêu người nhưng đó là lần đầu tiên cả nhà thấy em thất thố như thế, thật là thú vị.” 

Lâm Ngữ lập tức có dự cảm không lành: “Em không nói linh tinh gì chứ?”

Tô Mộng mỉm cười: “Cũng không có gì.”

Lâm Ngữ thở phào, cầm lấy cốc nước uống một ngụm.

Tô Mộng bổ sung: “Em chỉ lặp đi lặp lại người em thích ở Hải Đô, vì sợ gặp phải nên vừa muốn tới vừa không muốn tới.”

Lâm Ngữ trừng mắt, sặc nước miếng, đặt cốc nước xuống rồi ho không ngừng.

Tô Mộng vội dịch sang vỗ lưng cho cậu: “Sao vậy, cái gì hù dọa em thành thế này?”

Lâm Ngữ xua tay nói “Không có gì” rồi rút khăn giấy lau giọt nước vương ở khóe môi.

“Xem ra là rất để ý.” Tô Mộng thở dài, “Ưu tú như Lâm Ngữ của chúng ta cũng có lúc lo được lo mất nha… Từ khi em tới Hải Đô vẫn chưa gặp cô ấy à?”

Động tác của Lâm Ngữ chợt dừng lại, ánh mắt rơi xuống một góc bàn, một lát sau mới mở miệng: “Gặp được rồi.”

Ánh mắt Tô Mộng sáng ngời: “Sau đó thì sao?”

Lâm Ngữ nghiêng đầu liếc cô: “Sau đó cái gì?” 

Tô Mộng bày ra vẻ mặt nước đổ lá khoai: “Em đã tới Hải Đô rồi, theo đuổi thôi chứ còn gì nữa!”

Lâm Ngữ tạm dừng rồi dứt khoát: “Không được.”

“Cô ấy từ chối em?”

“Không, em còn chưa thổ lộ.”

“Cô ấy có người rồi ư?”

“Hẳn là chưa.”

Tô Mộng nhíu mày: “Vậy em xấu hổ cái gì? Em phải biết em là tiến sĩ xuất sắc nhất trong mười năm trở lại đây của đại học Bắc Thành chúng ta, không chỉ nổi tiếng trong trường mà còn là nhân vật có tiếng trong viện. Muốn đầu óc có đầu óc, muốn ngoại hình có ngoại hình. Nếu chị nhớ không nhầm thì hồi đi học mỗi ngày ngăn bàn của em đều chất đống thư tình đúng không?”

Lâm Ngữ li3m môi trên.

“Cái tính này của em thật sự là không thể khiến người ta bớt lo, thời cắp sách đã thế rồi, chuyện gì cũng để trong lòng, không chịu giãi bày với bọn chị. Tuy chị lớn tuổi hơn em nhiều nhưng có phải không thể thấu hiểu tâm lý của giới trẻ các em đâu, em không thể gánh vác mọi việc một mình được.” Tô Mộng nói bằng giọng nghiêm túc.

Lâm Ngữ hít một hơi, chuẩn bị đứng lên: “Không phải đâu chị, mấu chốt của vấn đề không phải ở chỗ đó… Chúng ta đừng nói chuyện này nữa, chị muốn xem tiến độ của nghiên cứu không, em đưa chị qua…”

Tô Mộng giữ chặt khuỷu tay Lâm Ngữ: “A Ngữ, em đừng trốn tránh mãi, nếu không phải cực kỳ khó chịu thì sao em lại khóc đến mức ấy.”

Lâm Ngữ ngơ ngẩn: “Khóc?”

“Đúng vậy, tối ôm ấy em uống xong thì nôn, qua ô cửa sổ ban công, chị thấy em khóc tức tưởi như nhóc con bị bắt nạt.” Giọng điệu Tô Mộng dần trở nên nôn nóng, “Theo chị thấy thì em cứ gặp cô ấy rồi nói rõ ràng đi, cô ấy đồng ý cũng được, từ chối cũng không sao, như thế mới giải quyết được vướng mắc trong lòng, sau này các em đường ai người ấy đi, em không phải nhớ thương mỗi ngày nữa.” Nói xong Tô Mộng lại truy hỏi: “Rốt cuộc quan hệ giữa hai người là thế nào? Bạn học phải không? Quen biết nhau lâu rồi à?”

Lâm Ngữ im lặng: “Chúng em mới gặp mặt một lần.”

Biểu cảm của Tô Mộng cứng lại.

“Thật khó tin đúng không?” Lâm Ngữ cười khổ, “Trước đây em cũng không tin vừa gặp đã yêu, cho đến khi sảy chân sa vào hố này thì không bò lên được. Còn lý do vì sao em không thổ lộ…”

Lâm Ngữ quay đầu đối diện với Tô Mộng.

“Chị ơi, nếu em nói thì có khi chúng em không thể làm bạn bè được nữa.” Lâm Ngữ nhếch miệng, “Người đó nam, người em thích là đàn ông.”

Đôi mắt Tô Mộng trợn to, bàn tay giữ Lâm Ngữ dần dần nới lỏng, cô nhìn Lâm Ngữ, mất hồi lâu vẫn chưa lấy lại tinh thần.

Lâm Ngữ cụp mắt.

“Là người kia sao?” Tô Mộng nói nhỏ, “Là người chị mới thấy đó ư?”

“Vâng.”

“Là cậu cả nhà họ Lạc.” Khí thế của Tô Mộng thu lại gần hết, cô trầm ngâm một lát, “Quả thật là một nhân vật xuất chúng, thế nhưng…”

Gương mặt cô tươi tắn lại, hơi nghiêng đầu nhìn Lâm Ngữ: “Từ trước đến nay giác quan thứ sáu của chị em chuẩn lắm đấy, A Ngữ à, chuyện này không phải hoàn toàn không có cơ hội đâu.”

Biểu cảm Lâm Ngữ hơi ngoài ý muốn.

Tô Mộng nhìn cậu chớp mắt: “Muốn đánh cược không? Chị sẽ giúp em, cược với em có thể thành công một trăm phần trăm.”

…

Chẳng mấy chốc đã đến ngày tổ chức hội nghị. Phòng hội nghị trên tầng mười tám của tòa cao ốc Hải Đô chật kín người, bọn họ thảo luận sôi nổi về người tham gia diễn thuyết ngày hôm nay.

“Người đại diện cho viện nghiên cứu lần này không phải Giang Hoài Tả mà là Lâm Ngữ.”

“Có gì lạ đâu, học sinh của ông ấy chuyên nghiên cứu về chủ đề này đó.”

“Lâm Ngữ thật sự lợi hại như thế hả? Người ta đồn cậu ta ghê gớm lắm!”

“Cậu nghĩ thử xem? Tốt nghiệp tiến sĩ năm mười tám tuổi, hơn thế còn là tiến sĩ của đại học Bắc Thành! Cậu xem thái độ của Giang Hoài Tả đối với cậu ta đi, đó chẳng phải tâm thái bồi dưỡng người tài hay sao! Có cơ hội là lập tức đẩy cậu ta ra, là đãi ngộ của người kế nghiệp chứ đâu.”

“Ồ… Cậu ta lên rồi.”

Hội trường dần trở nên yên tĩnh. Lâm Ngữ mặc áo khoác dài màu xanh ngọc bích, nắm trong tay cặp giáo trình vòng qua mấy hàng bàn ghế đi lên bục. Cậu sắp xếp giáo trình xong thì ra hiệu trợ giảng bật màn hình tinh thể lỏng.

“Tinh!” Màn hình sáng lên, toàn bộ màn hình lớn có màu xanh đậm, trung tâm là một mô hình điện tử chuyển động xoay quanh trục, bối cảnh là một bóng người mờ mờ.

Lâm Ngữ mở microphone thử tiếng sau đó nghiêng người cầm bút cảm ứng.

“Vèo…” Tiếng động vang lên, mô hình 3D trên màn hình lập tức tan rã, chỉ trong nháy mắt đã biến thành dãy mã hóa. Số liệu đổ từ trên xuống như thác nước, vô số chữ số “0” và “1” lập lòe liên tục. Lâm Ngữ đứng ngay phía dưới màn hình.

“Wow, mở màn thật kì diệu.” Một học sinh ngồi phía dưới tán thưởng, bỗng nhiên bên cạnh loáng thoáng một bóng người. 

Học sinh nọ kinh ngạc ngẩng đầu, đó là một người đàn ông mặc tây trang màu trắng ngà, cổ bàn tay đặt lên bàn đeo một chiếc đồng hồ bạc.

“Chỗ này có ai ngồi chưa?” Người nọ nhẹ nhàng hỏi.

Học sinh như bừng tỉnh khỏi giấc mộng, lắc đầu: “Chưa, mời ngài ngồi “

Người nọ ngồi xuống, ra hiệu tiếp tục theo dõi trên đài.

“Chủ đề tôi muốn báo cáo hôm nay là “Mối liên quan giữa hệ thần kinh và AI”, sau đây là những thông số phân tích và số liệu thực tế thu được trong gần một năm nghiên cứu xung quanh chủ đề này của tôi.” Lâm Ngữ ấn chuyển slide, “Trong lần thí nghiệm này, ngoài tìm hiểu sự ảnh hưởng của AI đối với não người, tôi còn đưa ra một ý tưởng để cùng thảo luận, đó là lượng thông tin không tương xứng trong mối quan hệ tuyến tính giữa hai đối tượng này.”

Ba mươi phút tiếp theo, Lâm Ngữ đứng trên bục giới thiệu nghiên cứu của cậu rõ ràng đâu ra đấy, hơn nữa còn đưa ra những đề xuất mới về sự kết hợp giữa não người và AI tạo ra không gian ảo trong tương lai.

Báo cáo kết thúc, hội trường rơi vào khoảng không im lặng.

Lâm Ngữ thu bút lại và nói: “Bây giờ mọi người có thể đặt câu hỏi.”

Khán đài lập tức mọc lên năm sáu cánh tay.

Lâm Ngữ ra hiệu nhân viên mang microphone xuống.

Một thiếu nữ trông như học sinh đứng lên: “Tiến sĩ Lâm, lúc nãy ngài có nhắc đến cụm “giao thoa giữa các ngành học”, ngoại trừ chuyên ngành thần kinh và khoa học điện tử thì còn áp dụng được cho chuyên ngành nào nữa?”

Lâm Ngữ vừa nhìn cô gái vừa kiên nhẫn giải thích: “Rất nhiều, ví như mô hình toán học Bayes có thể áp dụng tính toán trong hệ thần kinh, ngoài ra còn cần sự tham gia của bộ môn thống kê và sinh vật học…”

Thiếu nữ cúi người nói “cảm ơn” rồi chuyển microphone cho một người khác.

Người thứ hai hỏi: “Tiến sĩ Lâm, cậu mong chờ sự kết hợp giữa hai đối tượng này có thể đem lại điều gì? Cậu hy vọng não người nhờ vào AI có thể hình thành không gian và điều khiển không gian đó, vậy thì liệu AI có thể sản sinh tình cảm không?”

Lâm Ngữ trả lời ngắn gọn: “Sẽ.”

Lời này vừa nói ra, toàn hội trường lập tức ồ lên.

Người kia vội hỏi tiếp: “Mục đích của cậu là giúp nó vượt qua phép thử Turning phải không? Dù có vượt qua phép thử này thì chưa chắc đã có tình cảm, tình cảm của con người vô cùng phức tạp.”

Lâm Ngữ trả lời: “Vượt qua phép thử Turning không phải “mục đích” mà là “yêu cầu”, cuối cùng nó sẽ là “trí tuệ nhân tạo” có tình cảm chân chính.”

Khán đài lập tức xôn xao.

Microphone đưa đến tay người thứ ba là một vị học giả lớn tuổi, giọng ông hờ hững: “Này cậu thanh niên, lý luận cậu đưa ra mặc dù có thể thực hiện nhưng lại bao hàm quá nhiều luận điểm không tưởng. Trí tuệ nhân tạo can thiệp vào não người làm nâng cấp não người là phản khoa học, tư tưởng của cậu rất nguy hiểm.”

Sự chụp mũ này hơi nghiêm trọng, Lâm Ngữ lập tức đáp lời: “Sự tiến hóa của con người cần k1ch thích từ môi trường, từ trước đến nay trí tuệ nhân tạo luôn là con dao hai lưỡi, muốn thấy nó sáng lên nóng lên thì phải xem người cầm dao có biết sử dụng hay không. Nếu chỉ vì nguy cơ tồn vong mà từ bỏ nghiên cứu thì tôi cho rằng đó mới là chùn chân bó gối, bỏ lỡ cơ hội.”

Nói xong Lâm Ngữ mới ý thức được lời nói của mình hơi nặng nề, vì vậy cậu bổ sung: “Đương nhiên đề tài này yêu cầu tham khảo để hoàn thiện thêm, nếu ngài bằng lòng thì chúng ta có thể trao đổi tiếp sau khi hội nghị kết thúc.”

Vị học giả lớn tuổi định nói thêm nhưng nhận thấy tiếp tục làm khó Lâm Ngữ trong hoàn cảnh này cũng không hay nên xua tay ngồi xuống.

Cuộc thảo luận kéo dài thêm nửa giờ so với dự tính, không những thế thời gian trao đổi còn dài hơn thời gian Lâm Ngữ báo cáo. Đến khi Lâm Ngữ xuống đài thì chỉ cảm thấy miệng khô lưỡi khô.

Người tiếp theo đã lên bục chuẩn bị, Lâm Ngữ thuận thế rời khỏi hội trường, có một người đứng trong hành lang mờ tối đưa cho cậu một chai nước. Lâm Ngữ đang định tới phòng nghỉ uống ngụm nước, đây chẳng khác nào đưa than ngày tuyết. Cậu nhận lấy đồng thời nói một tiếng “Cảm ơn”.

Người nọ đáp: “Không có gì.”

Động tác của Lâm Ngữ chợt dừng lại.

Giọng nói ấy như sấm sét giữa trời quang làm cậu sững sờ ngay tại chỗ.

~Hết chương 4~

Phép thử Turning là một phương pháp tìm hiểu về trí tuệ nhân tạo (AI) để xác định liệu một máy tính có khả năng suy nghĩ như con người hay không.

Phép thử như sau: Người tham gia thử nghiệm trao đổi với hai đối tượng (một con người và một máy tính) thông qua một số thiết bị (như bàn phím và màn hình), ba bên được cách ly và đều tỏ ra mình là con người.

Phép thử thành công khi ít nhất ba mươi phần trăm người tham gia ngộ nhận máy tính là con người đồng nghĩa với việc máy tính vượt qua qua thử nghiệm và được xem là có trí tuệ của con người.